بالاخره دونالد ترامپ دستور خروج آمریکا از برجام را هفته گذشته صادر کرد و از این به بعد توافق هسته‌ای بدون حضور آمریکا دنبال می‌شود. طی این روزها تحلیل‌ها و گزارش‌های زیادی از آینده اقتصادی ایران و تاثیری که این تصمیم بر تجارت کشور و مراودات با دیگر کشورها می‌گذارد،‌ ارائه می‌شود.

صعود نفتی بازار بعد از خروج ترامپ
تحلیلگران معتقدند تصمیم اروپا در مورد تداوم حضور در برجام در آینده تجاری و اقتصادی ایران تاثیر بسزایی دارد که البته تاکنون کشورهای اروپایی از برجام حمایت کرده‌اند.  در شرایط فعلی خروج آمریکا از برجام تاثیر خود را به‌صورت محدود و گذرا بر تمام بازارهای داخلی کشور به‌خصوص بازار‌های کالایی گذاشته که بیشتر به‌نظر می‌رسد این اثر ضعیف و قابل چشم‌پوشی بوده است. در این بین بازار محصولات پتروشیمی هم از این اتفاق تاثیری کوتاه‌مدت پذیرفت؛ چراکه با توجه به ذات این بازار یعنی وابستگی به قیمت‌های جهانی و دلار تغییراتی در این بازار دیده می‌شود.

البته به همان نسبت که بازارهای داخلی از این اتفاق زیاد متاثر نشده‌اند اما بازار نفت واکنش بیشتری در هفته گذشته به‌جز روز جمعه نشان داد و قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی را با رشد همراه ساخت که اثرات این رشد قیمت در بازار داخلی مشهود است.  با یکسان‌سازی نرخ ارز، قیمت پایه محصولات پتروشیمی و شیمیایی روند نزولی در پیش گرفت و با گذشت زمان قیمت‌ها در بازار آزاد و بورس کالای ایران به قیمت‌های تعادلی نزدیک شدند. خروج آمریکا از توافق برجام و بالا رفتن قیمت جهانی محصولات پتروشیمی از یک‌طرف و تصمیمات ارزی در داخل کشور از سوی دیگر موجب شد تا قیمت پایه محصولات پتروشیمی و شیمیایی روندی صعودی را تجربه کند.

به این ترتیب قیمت‌ها در تالار نقره‌ای با افزایش همراه شدند و بیم و امیدها درخصوص آینده قیمتی محصولات موجب شد تا دلالان و واسطه‌گرها محصولات خود را با افزایش محسوس قیمت‌ها عرضه کنند. در روزهای اخیر بهای نفت به بالا‌ترین خود از سال ۲۰۱۴ رسیده است که همین سیگنال به‌صورت غیرمستقیم هم بر قیمت تمام شده محصولات پتروشیمی تاثیر‌گذار بوده و هم در فاز روانی به رشد قیمت‌ها کمک کرده است. در کنار این موارد فراز و فرود عرضه در جهان و همچنین ورود به روزهای گرم سال و افزایش تقاضا در برخی گریدها در کنار داده‌های جانبی و تقابل عرضه و تقاضا در هر بازاری به‌صورت مشخص بر نوسان قیمت‌ها تاثیر گذاشته است.

به گزارش رویترز نگرانی از کاهش عرضه نفت و احتمال اختلال در صادرات ایران موجب شد بازارهای طلای سیاه، معاملات خود را در هفته گذشته با رشد ۳ درصدی برای نفت برنت و یک درصدی برای نفت آمریکا به پایان ببرند. همچنین بازارها با دو احتمال دیگر روبه‌رو‌ بودند؛ اینکه تولید نفت ونزوئلا بیش از این افت کند و همچنین کاهش شدید ذخایر انبارهای تجاری نفت خام آمریکا شدت یابد. بانک مرکزی آمریکا اعلام کرد به علت کاهش تولید نفت ونزوئلا و ریسک‌هایی که صادرات نفت ایران را تهدید می‌کند، قیمت نفت برنت تا سال آینده یا حتی زودتر از آن به ۱۰۰ دلار خواهد رسید. همچنین بانک مرکزی آمریکا پیش‌بینی خود درباره میانگین قیمت برنت در سال جاری میلادی را به ۷۰دلار و در سال آینده به ۷۵ دلار افزایش داد.

با توجه به همبستگی که میان بهای قیمت نفت‌خام، نفتا و در نهایت محصولات پتروشیمی وجود دارد، کارشناسان این حوزه چشم‌انداز افزایشی برای قیمت محصولات پلیمری و شیمیایی متصور می‌شوند.  در لحظه تنظیم این گزارش بهای نفت خام آمریکا رقم ۷۰ دلار و ۴۰ سنت را در روز جمعه ثبت کرد و برنت به بهای ۷۷ دلار رسید. بهای نفتا هم در لحظه تهیه این گزارش ۶۵۹ دلار و ۶۲ سنت ثبت شده است.

  بررسی قیمت‌های پایه روز گذشته
روز گذشته قیمت محصولات پلیمری در شرایطی اعلام شد که همه محصولات پا در مسیری صعودی گذاشته و روندی افزایشی را دنبال کردند. البته با توجه به ثابت بودن بهای دلار در فرمول محاسبه قیمت محصولات پلیمری،‌ تغییر قیمت‌های پایه ناشی از بالا رفتن قیمت‌های جهانی است.  بیشترین افزایش مختص پلی‌اتیلن ترفتالات‌بطری گرید ۷۸۱ بود که با افزایش ۴/۳ درصدی به نسبت هفته گذشته رقم ۶ هزار و ۶۹۷ تومان را به خود اختصاص داد. دیگر گرید این محصول در رتبه دوم افزایش قیمتی قرار دارد که با افزایشی ۳/۳ درصدی رقم ۸ هزار و ۹۷۳ تومان را به خود اختصاص داده است. گرم شدن هوا و استفاده از بطری‌های پلاستیکی برای انواع نوشیدنی‌ها مهم‌ترین دلیل برای این افزایش قیمت است. پلی‌استایرن معمولی با ۱/۳ درصد افزایش در جایگاه سوم افزایش قیمتی قرار گرفت.

  رصد بازار آزاد داخلی
رشد محصولات پلیمری در بازار داخلی از افزایش قیمت‌ها حکایت دارد. بازار پلیمرها همچون سایر بازارهای کالایی در روزهای اخیر با نوسان مواجه بود اما به‌نظر می‌رسد این بازار باز‌هم آرامش پیشین خود را بازیابد. هفته گذشته زمانی برای نوسان قیمت‌ها در بازار پلیمرها بود تا جایی‌که بازار تا حدی از تعادل پیشین فاصله گرفت و به سمت التهابی جدید حرکت کرد. این شرایط موجب شد تا بهای بسیاری از پلیمرها وارد یک فاز افزایشی شود ولی بسیاری از گریدها نیز ثبات نسبی خود را حفظ کردند. این شرایط در نهایت موجب شد تا یک جو افزایشی در این بازار خودنمایی کند.

دلیل اصلی این رخداد را باید تغییر در شرایط روانی بازار به‌شمار آورد زیرا پس از خروج ترامپ از برجام شاهد بودیم که اغلب بازارها تغییراتی بطئی را پشت‌سر گذاشتند که بازار پلیمرها نیز از این شرایط مستثنی نبود. این در حالی است که در هفته‌های اخیر و پس از اعلام دلار ۴۲۰۰ تومانی در محاسبات نرخ‌های پایه، شرایط با ثبات و امیدوار‌کننده‌ای در بازار خودنمایی کرده بود ولی تغییر فاز روانی بازارها موجب شد تا این فاز آرامش در بازار پلیمرها به صعودی موقتی بدل شود. این مطلب در حالی خودنمایی کرد که هفته گذشته باز‌هم شاهد کاهش حجم معاملات در بورس کالا بودیم، اگرچه دلیل اصلی آن را باید در افت عرضه‌ها جست‌وجو کرد.

حجم معاملات پلیمرها در هفته گذشته در بورس کالا رقمی نزدیک به ۶۰ هزار تن بوده که در آمارهای بورس کالا قابل رهگیری است. این مطلب به معنی یک عقب‌نشینی ناخواسته در بازار پلیمرهاست؛ یعنی حجم داد‌و‌ستد این گروه کالایی در بورس کالا نزدیک به ۱۳ هزار تن به نسبت هفته قبل از آن کاهش داشته است.

این وضعیت خود به معنی کاهش تزریق کالا از بورس به بازار بوده و در کنار جو روانی خروج ترامپ از برجام، به‌عنوان محرکی برای رشد قیمت‌ها قلمداد شده است. این در حالی است که موجودی انبارهای بازار به کمک حجم معاملات گسترده و جذاب هفته‌های قبل بسیار بالاست و می‌تواند این قبیل تکانه‌های قیمتی را تحمل کند. در هر حال شرایط عمومی در بازار پلیمرها با احتساب دلار ۴۲۰۰ تومانی برای قیمت‌های پایه به‌شدت به حجم عرضه‌ها بستگی دارد و در صورتی که عرضه در بازار داخلی با محوریت بورس کالا با خدشه روبه‌رو شود، بازار ملتهب خواهد شد.

منبع: دنیای اقتصاد (عارفه مشایخی)